മസ്തിഷ്കജ്വരം: കേരളത്തിന്റെ പൊതുജനാരോഗ്യ-രാഷ്ട്രീയ പരാജയത്തിന്റെ കേസ് സ്റ്റഡി

മിനി മോഹൻ

Friday, 19th September 2025, 2:33 pm

കേരളത്തിൽ വീണ്ടും മരണങ്ങളുടെ കൂട്ടിലേക്കാണ് ഒരു അപൂർവ്വ രോഗമായ ആമീബിക് മെനിംഗോഎൻസഫലൈറ്റിസ്, അഥവാ “മസ്തിഷ്കജ്വരം” നമ്മെ തള്ളിവിടുന്നത്. 2025 സെപ്റ്റംബർ 8-ന് രേഖപ്പെടുത്തിയ അഞ്ചാമത്തെ മരണവിവരം വെറും കണക്കല്ല, അത് ഒരു മുഴുവൻ ഭരണഘടനാ സംവിധാനത്തിന്റെ പരാജയത്തിന്‍റെ തെളിവാണ്. കഴിഞ്ഞ 30 ദിവസത്തിനുള്ളിൽ അഞ്ച് പേർ മരിച്ചുകഴിഞ്ഞു, 40-ൽ അധികം സ്ഥിരീകരിച്ച കേസുകളും 11 പേർ ഗുരുതരാവസ്ഥയിൽ ചികിത്സയിൽ തുടരുകയും ചെയ്യുന്നു. 2023-ൽ വെറും രണ്ട് മരണങ്ങൾ മാത്രം ഉണ്ടായിരുന്നപ്പോൾ, 2024-ൽ 36 കേസുകളും ഒൻപത് മരണങ്ങളും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിരുന്നു. എന്നാൽ 2025-ൽ, വെറും ഒരുമാസത്തിനുള്ളിൽ തന്നെ അഞ്ചു മരണങ്ങൾ, അത് ഭയാനകമായ വളർച്ചയാണ്. രോഗബാധിതരിൽ പലരും തിരുവനന്തപുരം മെഡിക്കൽ കോളേജിൽ ചികിത്സ തേടുമ്പോൾ, മെഡിക്കൽ സംഘം കണ്ടെത്തിയത് 14 പേരിൽ ഏഴുപേർക്ക് തന്നെ Acanthamoeba ബാധ സ്ഥിരീകരിച്ചെന്നതാണ്. മൈക്രോസ്കോപ്പിലൂടെ മാത്രമേ തിരിച്ചറിയാനാകുന്ന, മനുഷ്യശരീരത്തിലെ വളരെ ചെറിയ മുറിവുകളിലൂടെ വെള്ളത്തിൽ നിന്നു തലച്ചോറിലേക്കു പ്രവേശിക്കുന്ന ഈ രോഗാണുവിന് 95% മരണനിരക്കാണുള്ളത്. ചികിത്സാരീതികൾ പരിധിയുള്ളതും പ്രയോജനകരമാകാത്തതുമാണ്, അതുകൊണ്ട് തന്നെ മുൻകരുതലാണ് ഏക പ്രതിരോധം എന്ന് ലോകാരോഗ്യ സംഘടന തന്നെ വ്യക്തമാക്കുന്നുണ്ട്.

രോഗത്തിന്റെ ഭീതിജനകമായ സ്വഭാവം മനുഷ്യശരീരത്തിലെ തിരിച്ചറിയാനാവാത്തത്ര ചെറിയ മുറിവുകളിലൂടെയും, മൂക്കിലൂടെ വെള്ളം കയറുമ്പോഴും, അമീബ തലച്ചോറിലേക്കു പ്രവേശിക്കുന്നു. അവിടെ അത് തലച്ചോറിന്റെ കോശങ്ങളെ ആക്രമിച്ച്, അനിയന്ത്രിതമായ ജ്വരം, ക്ഷീണം, ബോധക്ഷയം, ഒടുവിൽ മരണത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. മരണനിരക്ക് 95 ശതമാനം. ലോകമെമ്പാടും വളരെ കുറച്ച് പേർ മാത്രമേ ചികിത്സയിലൂടെ ജീവിച്ചിട്ടുള്ളൂ. ചികിത്സാരീതികൾ പരിമിതവും, പലപ്പോഴും കാര്യക്ഷമമല്ലാത്തതുമാണ്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ ലോകാരോഗ്യ സംഘടന വ്യക്തമായി പറയുന്നത് “ചികിത്സയല്ല, മുൻകരുതലാണ് ഏക പ്രതിരോധം.”

തിരുവനന്തപുരം മെഡിക്കൽ കോളേജിലെ പുതിയ വെളിപ്പെടുത്തൽ – കഴിഞ്ഞ ദിവസങ്ങളിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ച 14 പേരിൽ 7 പേർക്ക് Acanthamoeba ബാധ സ്ഥിരീകരിച്ചു. വെള്ളത്തിൽ ഇറങ്ങുന്നവരുടെ ശരീരത്തിലെ തിരിച്ചറിയാൻ പോലും കഴിയാത്ത മുറിവുകളിലൂടെ രോഗാണു തലച്ചോറിലേക്കെത്തുന്നു എന്നതാണ് മെഡിക്കൽ സംഘം വ്യക്തമാക്കുന്നത്. മഴക്കാലത്ത് സാധാരണയായി ആളുകൾ ഇറങ്ങുന്ന കുളങ്ങൾ, കിണറുകൾ, വെള്ളം നിറഞ്ഞ വയലുകൾ എല്ലാം potential death traps ആണ്

WHO-യുടെ മുന്നറിയിപ്പ് പ്രകാരം 2025-ലെ Drinking-Water Quality Guidelines വ്യക്തമാക്കുന്നത്: “ശ്രദ്ധയില്ലാതെ നടത്തുന്ന കുടിവെള്ള വിതരണമാണ് രോഗവ്യാപനത്തിന്റെ പ്രധാന വഴി.” മലിന ജലത്തിന്റെ ഒരു ചെറിയ കണിക പോലും മനുഷ്യജീവിതത്തിന് അപകടകാരിയാണ്. കുടിവെള്ള ശുദ്ധീകരണ സംവിധാനങ്ങളിൽ പൊട്ടലുകൾ, പരിപാലനത്തിലെ അലംഭാവം, സംഭരണിയിലെ മലിനീകരണംഇവയാണ് Kerala-ത്തിലെ ജനങ്ങളെ മരണത്തിലേക്ക് തള്ളുന്നത്.

കേരളത്തിലെ ഭരണവ്യവസ്ഥയുടെ പരാജയം – Kerala Water Authority ജനങ്ങൾക്ക് കുടിവെള്ളം നൽകുന്ന സ്ഥാപനം. എന്നാൽ ഇന്ന് അത് സുരക്ഷിതത്വത്തിന്‍റെ ഉറപ്പല്ല, മറിച്ച് മരണത്തിന്റെ ഇടനാഴിയാണ്. Treatment plant-ുകളിൽ പഴക്കം ചെന്ന filters, chlorine നിരീക്ഷണമില്ലാത്ത supply, പൈപ്പ് ലൈൻ ചോർച്ചകൾ എല്ലാം ഒരേ രീതിയിലാണ് സമീപിക്കുന്നത്. ആരോഗ്യവകുപ്പ് രോഗങ്ങൾ “റിപ്പോർട്ട്” ചെയ്യുന്നു, പക്ഷേ മുൻകരുതൽ സ്വീകരിക്കുന്നില്ല. പ്രാദേശിക സ്ഥാപനങ്ങൾ ടാങ്കുകളും കിണറുകളും പരിശോധിക്കേണ്ടവർ, എന്നാൽ അവർക്കത് “ആരോഗ്യവകുപ്പിന്റെ ജോലി” എന്നാണ് തോന്നുന്നത്. ഇത്തരം ഉത്തരവാദിത്വം മാറി നിൽക്കൽ തന്നെയാണ് ഓരോ മരണത്തിൻ്റെ യഥാർത്ഥ കാരണക്കാരൻ.

മഴക്കാലങ്ങളുടെ ക്രൂര സത്യങ്ങൾ കേരളത്തിൽ മഴക്കാലം ഇനി വെറും കാർഷികകാലം അല്ല, രോഗാണുക്കളുടെ ഉത്സവകാലമാണ്. തുറന്ന കിണറുകളിലേക്കും, സംഭരണികളിലേക്കും, പൊതു ടാങ്കുകളിലേക്കും മഴവെള്ളം മലിനജലം കൊണ്ടുവരുന്നു. അതിനുശേഷം വരുന്ന ചൂടും ഈർപ്പും ചേർന്ന് അമീബക്ക് ഏറ്റവും നല്ല വളർച്ചാ സാഹചര്യം ഒരുക്കുന്നു. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവും ഇതിനെ രൂക്ഷമാക്കുന്നു. ഒരിക്കൽ predictable ആയിരുന്ന മഴപ്പാടുകൾ ഇന്ന് വിചിത്രമാണ്—പെട്ടെന്നുള്ള ഇടിമിന്നലോടു കൂടിയ കനത്ത മഴ, പിന്നാലെ ഉഷ്ണവും, വീണ്ടും വെള്ളപ്പൊക്കം. ഇതെല്ലാം microscopic ജീവികളുടെ multiplication rate വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു

ജനങ്ങളുടെ ഭീതിയും ദുരവസ്ഥയും – “കുളത്തിൽ ഇറങ്ങരുത്, കിണറ്റിൽ കുളിക്കരുത്” എന്ന മുന്നറിയിപ്പ് ഇപ്പോൾ പലർക്കും രോഗബാധിതരുടെ മരണത്തിനുശേഷമാണ് കേൾക്കാൻ സാധിക്കുന്നത്. വെള്ളത്തിന്റെ പേരിൽ പേടി, ജീവന്റെ പേരിൽ ആശങ്ക. ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളിൽ ആളുകൾക്ക് സുരക്ഷിത കുടിവെള്ളം കിട്ടാൻ കഴിയുന്നില്ല, നഗരങ്ങളിൽ പൊട്ടിയ പൈപ്പ് ലൈനുകളിലൂടെ മലിനജലം കുടിവെള്ളത്തിൽ കലരുന്നു. കുട്ടികൾക്ക് കളിക്കാനാവാത്ത മഴക്കാലം, രോഗത്തിന്റെയും മരണത്തിന്റെയും ഭീഷണിയാകുകയാണ്.

രാഷ്ട്രീയം സോഷ്യൽ മീഡിയയിൽ – കുട്ടികൾ മരിക്കുമ്പോഴും, യുവാക്കൾ ICU-യിൽ ജീവൻ നിലനിർത്താൻ പോരാടുമ്പോഴും, Kerala-യിലെ രാഷ്ട്രീയ നേതാക്കൾ അമേരിക്കയുമായി infant mortality താരതമ്യം ചെയ്യുന്നതിലും, സോഷ്യൽ മീഡിയ പോരാട്ടങ്ങളിൽ പങ്കെടുക്കുന്നതിലുമാണ് തിരക്കുള്ളത്. VT Balram-നെതിരെ സോഷ്യൽ മീഡിയ ഓഡിറ്റ് നടത്താൻ മന്ത്രിമാർക്ക് സമയം കിട്ടും, എന്നാൽ Kerala Water Authority-യിലെ പൊട്ടലുകൾ പരിശോധിക്കാൻ സമയം കിട്ടുന്നില്ല. ഈ വിരോധാഭാസം Kerala-യുടെ പൊതുജനാരോഗ്യ രാഷ്ട്രീയത്തെ തുറന്നുകാട്ടുന്നു.

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവും Kerala-യുടെ ആരോഗ്യ പ്രതിസന്ധിയും – ലോകത്ത് പലരും climate change-നെ “ഭാവിയിലെ പ്രശ്നം” എന്നു കരുതുമ്പോൾ, Kerala-യിൽ അത് ഇന്നത്തെ രോഗബാധയുടെ കാരണമാണ്. വേനലിൽ കിട്ടുന്ന ചെറിയ മഴ, പിന്നാലെ വരുന്ന ചൂട്, വീണ്ടും പെട്ടെന്നുള്ള മഴ എല്ലാം perfect breeding conditions for amoeba. നഗരവികസനത്തിന്റെ പേരിൽ മൂടിപ്പൊത്തുന്ന കുളങ്ങളും, തുറന്ന കിണറുകളും, ചോരുന്ന sewer lines എല്ലാംl merge into a toxic mix. ഇത് ഒരേസമയം ആരോഗ്യവും പരിസ്ഥിതിയും തകർക്കുന്നു

ജനങ്ങൾ ചോദിക്കേണ്ടതായ കടുത്ത ചോദ്യങ്ങൾ –

എത്ര പേർ കൂടി മരിച്ചാൽ Water Authority ജലശുദ്ധീകരണ സംവിധാനം നവീകരിക്കും?
എത്ര പേർ കൂടി ICU-യിൽ കിടന്നാൽ ആരോഗ്യവകുപ്പ് “preventive measures” ആരംഭിക്കും?\
എത്ര കുട്ടികളുടെ മരണത്തിന് ശേഷമാണ് പ്രാദേശിക സ്ഥാപനങ്ങൾ ഉത്തരവാദിത്വം ഏറ്റെടുക്കുക?
എത്ര കാലം കൂടി കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ “ആഗോള വിഷയം” എന്ന് പറഞ്ഞ് നാട്ടിലെ രോഗങ്ങളെ മറച്ചു വയ്ക്കും?

മുന്‍കരുതലെന്നത് എന്താണ്? അത് വെറും മാസ്‌ക് ധരിക്കുക, കൈ കഴുകുക പോലൊരു പൊതുജന സന്ദേശമല്ല. കേരളത്തിന്റെ കുടിവെള്ള വിതരണവും സംഭരണ സംവിധാനങ്ങളും അടിമുടി പുനഃസംഘടിപ്പിക്കേണ്ടതാണ്. WHO-യുടെ 2025ലെ Guidelines for Drinking-Water Quality വ്യക്തമാക്കുന്നത് രോഗവ്യാപനത്തിന്‍റെ മുഖ്യ വഴി ശുദ്ധീകരണം നടത്താതെ വിതരണം ചെയ്യുന്ന കുടിവെള്ളമാണ്. കേരളത്തിലെ ജല അതോറിറ്റിയുടെ അവഗണന, ആരോഗ്യവകുപ്പിന്റെ അപാകതകൾ, പ്രാദേശിക സ്ഥാപനങ്ങളുടെ നിരാലസ്യം—ഇവ ചേർന്നാണ് ഈ മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നത്. ജലസ്രോതസ്സുകളെ ശുദ്ധീകരിക്കാത്തത്, സംഭരണ ടാങ്കുകൾ നിരീക്ഷിക്കാത്തത്, പൈപ്പ് ലൈൻ ചോർച്ചകൾ തടയാത്തത്, മഴക്കാലത്ത് മലിനജലം കുടിവെള്ള സംവിധാനങ്ങളിലേക്കു കടക്കുന്നത്—ഇതെല്ലാം ഭരണത്തിന്റെ പൊട്ടിത്തെറിച്ച പൊള്ളത്തരമാണ്.

മഴക്കാലങ്ങളുടെ ക്രൂര പാഠം നമ്മെ വർഷം തോറും പഠിപ്പിച്ചിട്ടും, സർക്കാർ അതിൽ നിന്ന് ഒന്നും പഠിക്കുന്നില്ല. പ്രളയകാലങ്ങളിൽ വീടുകളിലേക്ക് കയറുന്ന വെള്ളം, തുറന്ന കിണറുകളിലേക്കും കുടിവെള്ള സംഭരണികളിലേക്കും കയറുന്നു. രോഗാണുക്കളുടെ വളർച്ചയ്ക്ക് അനുയോജ്യമായ സാഹചര്യം—നനവാർന്ന ചൂടുള്ള അന്തരീക്ഷം—climate change മൂലം കൂടുതൽ രൂക്ഷമാകുന്നു. കടുത്ത മഴകൾക്ക് പിന്നാലെ വരുന്ന ചൂടുള്ള ദിനങ്ങൾ, വെള്ളത്തിൽ ജീവിക്കുന്ന സൂക്ഷ്മ ജീവികൾക്ക് ഏറ്റവും നല്ല വളർച്ചാ സാഹചര്യം ഒരുക്കുന്നു. മലിന ജലവും, നിയന്ത്രണമില്ലാത്ത നഗരവികസനവും, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവും ചേർന്ന് നമ്മെ മരണത്തിനാണ് അടുപ്പിക്കുന്നത്.

ആരോഗ്യവകുപ്പ് റിപ്പോർട്ടിംഗ് മാത്രം നടത്തുന്നുണ്ടോ? രോഗങ്ങൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നത് മാത്രം മതിയല്ല, ജനങ്ങളിലേക്കുള്ള മുന്നറിയിപ്പുകൾ സമയബന്ധിതമായി എത്തിക്കുന്നുണ്ടോ? ആളുകൾക്ക് സുരക്ഷിത ജലപ്രയോഗത്തിന്റെ രീതികളെക്കുറിച്ച് പഠിപ്പിക്കുന്നുണ്ടോ? ആളുകൾക്ക് “തുറന്ന കുളങ്ങൾ, മലിന കിണറുകൾ, പരിശുദ്ധീകരണമില്ലാത്ത കുടിവെള്ളം” ഉപയോഗിക്കുന്നത് അപകടമാണെന്ന് കാര്യമായി ബോധിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടോ? ഉത്തരമൊന്നുമില്ല.

പ്രാദേശിക സ്ഥാപനങ്ങളുടെ പങ്ക് എവിടെ? ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകളും നഗരസഭകളും ജലസംഭരണ സംവിധാനങ്ങൾ നിയന്ത്രിക്കാനും ശുചിത്വം ഉറപ്പാക്കാനും നിയമപരമായ ബാധ്യതയുണ്ട്. എന്നാൽ അവരുടേതു് മീറ്റിംഗുകളും പദ്ധതികളും മാത്രമാണ്. പൊതുജനാരോഗ്യം “ആരോഗ്യ വകുപ്പിന്റേതു്” എന്ന് പറഞ്ഞ് ഉത്തരവാദിത്വം മാറുന്നു. എന്നാൽ ഗ്രാമത്തിലെ ടാങ്ക്, നഗരത്തിലെ പൊതുചാലുകൾ, തെരുവിന്റെ ചുറ്റുമുള്ള കുഴികൾ—ഇവയെല്ലാം നിയന്ത്രിക്കുന്നത് പ്രാദേശിക ഭരണമാണ്. അവിടെ തന്നെ ദുരന്തത്തിന്റെ വിത്തുകൾ വളരുന്നു.

കേസുകൾ മെഡിക്കൽ കോളേജിൽ മാത്രം അടയ്ക്കാമോ? രോഗം കണ്ടെത്തുമ്പോൾ തന്നെ 95 ശതമാനം മരണ സാധ്യതയുള്ള ഒരു രോഗം ആശുപത്രിയിൽ കണ്ടെത്തുന്നത് ജനങ്ങൾക്കൊരു ആശ്വാസമല്ല, മറിച്ച് ഭരണകൂടത്തിന്റെ പരാജയത്തിന്റെ മുദ്രയാണ്. മുൻകരുതൽ സ്വീകരിച്ചിരുന്നെങ്കിൽ ഇവർ ആശുപത്രിയിലെത്തേണ്ടതില്ലായിരുന്നു. തലച്ചോറിനെ തിന്നുന്ന അമീബക്ക് നേരെ Kerala Medical College-ുകളുടെ Intensive Care യൂണിറ്റുകളിൽ പോരാടേണ്ടി വരുന്നത് കേരളത്തിന്റെ ആരോഗ്യ സംവിധാനത്തിന്‍റെ നിരാശാജനകമായ പ്രതിച്ഛായയാണ്.

ജലവും രാഷ്ട്രീയവും കേരളത്തിലെ നേതാക്കൾ സോഷ്യൽ മീഡിയയിലെ പോരാട്ടങ്ങളിൽ കാലം കളയുമ്പോൾ, ജനങ്ങൾ മരിക്കുന്നു. അമേരിക്കയുമായി ശിശുമരണ നിരക്ക് താരതമ്യം ചെയ്യുന്നവരും, സോഷ്യൽ മീഡിയ ഓഡിറ്റിംഗ് നടത്തുന്ന മന്ത്രിമാരും, വെള്ളത്തിനുള്ളിലെ സൂക്ഷ്മ ജീവികളെ കണ്ടില്ലെന്നു നടിക്കുകയാണ്. Kerala Water Authority-യിലെ അഴിമതി, tender-കളിൽ നടക്കുന്ന കൈക്കൂലി, treatment plants-ലെ തകർന്ന filters—ഇവ ഒന്നും വാർത്തകളിൽ വരാറില്ല. എന്നാൽ ഓരോ മരണവും, ഭരണകൂടത്തിന്റെ മുഖത്തുള്ള കരിയിലപ്പാടാണ്.

ക്ലൈമറ്റ് ചെയ്ഞ്ചും Kerala-യുടെ ദുരന്തങ്ങളും ഇപ്പോഴുള്ളത് ഒരു “ആരോഗ്യ പ്രശ്നം” മാത്രമല്ല, അത് ഒരു “climate health emergency” ആണ്. Kerala-യിലെ മഴപ്പാടുകൾ മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. വേനലിൽ കിട്ടുന്ന ചെറിയ മഴകൾ, പിന്നാലെ വരുന്ന കടുത്ത ചൂട്, വീണ്ടും ഇടിമിന്നലോടുകൂടിയ മഴകൾ—ഇതൊക്കെ ചേര്‍ന്ന് രോഗാണുക്കളുടെ വളർച്ചയ്ക്ക് അനുയോജ്യമായ ജലാവസ്ഥകൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നു. സൂക്ഷ്മജീവികളുടെ ചക്രവാളത്തിൽ Kerala കുടുങ്ങിക്കിടക്കുകയാണ്. എന്നാൽ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ രാഷ്ട്രീയ നേതാക്കൾ ഇപ്പോഴും “പാഠ്യപദ്ധതി ചര്‍ച്ച”യിലേക്കാണ് ഒതുക്കുന്നത്.

നമ്മൾ ചോദിക്കേണ്ടതായ പ്രധാന ചോദ്യം:

എത്ര പേർ കൂടി മരിച്ചാൽ Kerala-യുടെ ഭരണകൂടം കുടിവെള്ളത്തിന്റെ സുരക്ഷിതത്വം ഉറപ്പാക്കാൻ തുടങ്ങും?
എത്ര മരണം കൂടി വേണം Water Authority-യുടെ കുറ്റക്കാരെ ചോദ്യം ചെയ്യാൻ?
എത്ര ദുരന്തം കൂടി വേണം പ്രാദേശിക സ്ഥാപനങ്ങൾ അവരുടെ ഉത്തരവാദിത്വം ഏറ്റെടുക്കാൻ?
എത്ര കാലം കൂടി കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ “അന്തരാഷ്ട്ര വിഷയമായി” കാണിച്ച്, നാട്ടിലെ രോഗങ്ങളുടെ കാരണമായി കാണാതിരിക്കാനാണ്?

കേരളത്തിന്റെ ചരിത്രം തെളിയിക്കുന്നത്, നമ്മൾ രോഗങ്ങളെ നേരിട്ടല്ല, മറിച്ച് സമൂഹം മുഴുവൻ ചേർന്നാണ് ജയിച്ചത്. എങ്കിൽ ഇന്ന് നമ്മൾക്ക് വേണ്ടത് ശാസ്ത്രീയമായ, മുൻകരുതലുകളെ മുൻനിർത്തിയുള്ള, കർശനമായ വെള്ള നിയന്ത്രണ സംവിധാനങ്ങളാണ്. ജല സംരക്ഷണത്തിൽ നിന്ന് കുടിവെള്ള ശുദ്ധീകരണം വരെ, ശുചിത്വത്തിൽ നിന്ന് കാലാവസ്ഥാ ക്രമീകരണങ്ങൾ വരെ—സമഗ്രമായ ഒരു പൊതുജനാരോഗ്യ സമീപനം വേണം.

കേരളത്തിന് വേണ്ടത് – സുരക്ഷിത കുടിവെള്ളം ഒരു രാഷ്ട്രീയ സ്ലോഗൻ അല്ല, അത് ജനങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനജീവനാവകാശമാണ്. കുടിവെള്ള വിതരണ സംവിധാനം അടിമുടി പുനഃസംഘടിപ്പിക്കണം. ശുദ്ധീകരണ plants-ുകൾ നവീകരിക്കണം, chlorine നിരീക്ഷണം transparency-യോടെ നടത്തണം, pipe line ചോർച്ചകൾ അടിയന്തരമായി പരിഹരിക്കണം. ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുകളും നഗരസഭകളും അവരുടെ ഉത്തരവാദിത്വം ഏറ്റെടുത്തു ടാങ്കുകളും കിണറുകളും നിരീക്ഷിക്കണം. ആരോഗ്യവകുപ്പ് മുൻകരുതലിൽ നിന്നു തന്നെ ആരംഭിക്കണം—ജാഗ്രതാ സന്ദേശങ്ങൾ, safe water education, school-level training.

ഓരോ മരണവും വെറും “കേസ് സ്റ്റഡി”യല്ല, അത് ഭരണകൂടത്തിന്‍റെ ക്രൂരമായ പരാജയമാണ്. Kerala-യിലെ ജനങ്ങൾക്ക് സുരക്ഷിത ജലം ഉറപ്പാക്കുക എന്നത് ഇനി “political choice” അല്ല, അത് ജീവൻ രക്ഷിക്കാൻ വേണ്ടിയുള്ള immediate duty ആണ്.കേരളത്തിൽ ഇന്നത്തെ മസ്തിഷ്കജ്വരം ഒരു രോഗമാത്രമല്ല, അത് ഒരു health emergency-യുടെയും climate emergency-യുടെയും കൂടിച്ചേരലാണ്. WHO പറഞ്ഞതുപോലെ: “മുൻകരുതലാണ് ഏക പ്രതിരോധം.” അതിനാൽ ഇന്നുതന്നെ Kerala-യിലെ ഭരണകൂടം safe water policy, climate adaptation measures, community-level health education തുടങ്ങിയവ കർശനമായി നടപ്പാക്കണം. അതല്ലെങ്കിൽ, നാളെക്കുള്ള വാർത്തയിൽ “ആറാമത്തെ മരണം,” “ഏഴാമത്തെ മരണം” എന്നിങ്ങനെ മാത്രം കാണാനാകും.