ഡിസംബർ പതിനഞ്ചിന് ലോക്സഭയിൽ അവതരിപ്പിച്ച SHANTI ബിൽ 2025, ഇന്ത്യയുടെ ആണവനയ ചരിത്രത്തിലെ ഒരു സാധാരണ നിയമഭേദഗതിയല്ല, മറിച്ച് ഒരു രാഷ്ട്രം സ്വന്തം പൗരന്മാരോട് പുലർത്തേണ്ട അടിസ്ഥാന ഉത്തരവാദിത്വത്തിൽ നിന്നുള്ള ഔദ്യോഗിക പിന്മാറ്റമാണ്. 1962-ലെ ആറ്റോമിക് എനർജി ആക്ടും 2010-ലെ സിവിൽ ലൈബിലിറ്റി ഫോർ ന്യൂക്ലിയർ ഡാമേജ് ആക്ടും റദ്ദാക്കി, അവയ്ക്ക് പകരം കൊണ്ടുവരുന്ന ഈ നിയമം, ആണവ ഊർജ്ജം എന്ന അത്യന്തം അപകടസാധ്യതയുള്ള മേഖലയെ വിപണിയുടെ ലാഭതർക്കത്തിലേക്ക് കൈമാറുന്ന രാഷ്ട്രീയ തീരുമാനത്തിന്റെ നിയമരൂപമാണ്. ഇതിനെ ഊർജ്ജസുരക്ഷയെന്നോ സാങ്കേതിക പുരോഗതിയെന്നോ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നത് യാഥാർത്ഥ്യത്തെ മറച്ചുവയ്ക്കുന്ന ഭാഷാപ്രയോഗം മാത്രമാണ്. കാരണം, ഈ ബില്ലിന്റെ ഉള്ളടക്കം പരിശോധിക്കുമ്പോൾ, അപകടത്തിന്റെ റിസ്ക് പൊതുസമൂഹത്തിന്റെയും സംസ്ഥാനത്തിന്റെയും ചുമലിലേക്കും, ലാഭത്തിന്റെ അവകാശം സ്വകാര്യ മൂലധനത്തിന്റെയും ബഹുരാഷ്ട്ര കമ്പനികളുടെയും കൈകളിലേക്കുമാണ് മാറ്റിവയ്ക്കപ്പെടുന്നത് എന്നതാണ് വ്യക്തമായി കാണുന്നത്.
2010-ലെ സിവിൽ ലൈബിലിറ്റി നിയമം ഇന്ത്യയിൽ രൂപം കൊണ്ടത് യാദൃശ്ചികമായിരുന്നില്ല. ഭോപ്പാൽ ദുരന്തം ഇന്ത്യയെ പഠിപ്പിച്ച ഏറ്റവും ക്രൂരമായ പാഠം, വലിയ വ്യവസായ ദുരന്തങ്ങളിൽ കമ്പനികളുടെ ഉത്തരവാദിത്വം നിയമപരമായി ഉറപ്പാക്കാത്ത പക്ഷം, നീതി എന്ന ആശയം തന്നെ ശൂന്യവാക്യമാകുമെന്നതായിരുന്നു. ആയിരക്കണക്കിന് മനുഷ്യർ മരിക്കുകയും, തലമുറകളോളം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന ആരോഗ്യപ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ടാകുകയും ചെയ്തിട്ടും, കുറ്റക്കാരായ കോർപ്പറേറ്റുകൾ നിയമത്തിന്റെ വിള്ളലുകളിലൂടെ ഒഴിഞ്ഞുമാറിയ അനുഭവം ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തിന്റെ കൂട്ടസ്മരണയിൽ ഇപ്പോഴും മായാതെ നിൽക്കുന്നു. അതിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ്, ലോകത്തെ ആണവ വ്യവസായം തന്നെ “അപകടകരമെന്ന്” മുദ്രകുത്തിയ ഒരു നിയമം ഇന്ത്യ കൊണ്ടുവന്നത്. വിതരണക്കാരെയും ഓപ്പറേറ്ററെയും പൂർണമായും സംരക്ഷിക്കുന്ന അന്താരാഷ്ട്ര പ്രവണതകളോട് വിപരീതമായി, ഇന്ത്യ ജനങ്ങളുടെ അവകാശത്തിന് മുൻഗണന നൽകുന്ന ഒരു നിലപാട് സ്വീകരിച്ചു. അതായിരുന്നു 2010-ലെ നിയമത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ ധൈര്യം.
ആ നിയമത്തിലെ സെക്ഷൻ 17(b) എന്ന വകുപ്പ്, ആണവ അപകടം വിതരണക്കാരന്റെ പിഴവുകൾ മൂലമാണെങ്കിൽ, നഷ്ടപരിഹാര ബാധ്യതയിൽ നിന്ന് അവരെ ഒഴിവാക്കാനാവില്ലെന്ന് വ്യക്തമാക്കിയിരുന്നു. ഇത് വെറും ഒരു നിയമവാക്യം മാത്രമായിരുന്നില്ല; അത് ഒരു നൈതിക പ്രഖ്യാപനമായിരുന്നു. തകരാറുള്ള ഉപകരണങ്ങൾ, മറഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഡിസൈൻ പിഴവുകൾ, നിലവാരമില്ലാത്ത സേവനങ്ങൾ എന്നിവ കാരണം മനുഷ്യജീവിതം അപകടത്തിലാകുന്നുവെങ്കിൽ, അതിന്റെ ഉത്തരവാദിത്വം വാണിജ്യ കരാറുകളുടെ പിന്നിൽ ഒളിപ്പിക്കാനാവില്ല എന്ന സന്ദേശം. അതോടൊപ്പം സെക്ഷൻ 46, ആണവ നിലയത്തിന്റെ ഓപ്പറേറ്റർക്ക് മറ്റ് നിയമനടപടികളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ഇമ്യൂണിറ്റി നൽകുന്നില്ലെന്ന് പ്രഖ്യാപിച്ചു. അതിലൂടെ, അപകടബാധിതർക്ക് കോടതിയെ സമീപിക്കാനുള്ള അവകാശം ഉറപ്പാക്കി. ഈ രണ്ട് വകുപ്പുകളാണ് ഇന്ത്യയുടെ ആണവ നയത്തെ ആഗോള മൂലധനത്തിന് “അസൗകര്യകരമാക്കിയതും”, ജനങ്ങൾക്ക് സുരക്ഷയുടെ ഒരു ചെറിയ പ്രതിരോധഭിത്തിയെങ്കിലും നൽകിയതും.
ഇന്ന് SHANTI ബിൽ ആ പ്രതിരോധഭിത്തി പൂർണമായും പൊളിച്ചെറിയുന്നു. വിതരണക്കാരുടെ ഉത്തരവാദിത്വം പ്രായോഗികമായി ഇല്ലാതാക്കുകയും, സ്വകാര്യ കമ്പനികൾക്ക് ആണവ മേഖലയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം തുറന്നുകൊടുക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഈ നിയമം, അപകടസാധ്യതയുടെ സാമൂഹ്യവത്കരണവും ലാഭത്തിന്റെ സ്വകാര്യവത്കരണവും ഒരുമിച്ച് നടപ്പാക്കുന്ന മാതൃകയാണ്. ഒരു ആണവ അപകടം സംഭവിച്ചാൽ, അതിന്റെ സാമൂഹ്യ, ആരോഗ്യ, പരിസ്ഥിതി ആഘാതങ്ങൾ ദശാബ്ദങ്ങളോളം നിലനിൽക്കും. ഭൂമി, വെള്ളം, വായു, മനുഷ്യശരീരം — എല്ലാം ദൂഷിതമാകും. എന്നാൽ ആ അപകടത്തിന്റെ സാമ്പത്തിക ബാധ്യത ആരാണ് വഹിക്കുക എന്ന ചോദ്യം വന്നാൽ, ഉത്തരമില്ലാത്ത ഒരു ശൂന്യതയാണ് ഈ ബിൽ സൃഷ്ടിക്കുന്നത്.
ഈ നിയമമാറ്റത്തിന്റെ സമയവും ശ്രദ്ധേയമാണ്. അമേരിക്കൻ ഭരണകൂടവുമായി നടക്കുന്ന വ്യാപാര ചർച്ചകളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, അമേരിക്കൻ ആണവ കമ്പനികൾ വർഷങ്ങളായി ഉന്നയിക്കുന്ന ആവശ്യങ്ങൾ അതേപടി ഇന്ത്യൻ നിയമത്തിൽ പ്രതിഫലിക്കുന്ന കാഴ്ചയാണ് ഇവിടെ കാണുന്നത്. Westinghouse പോലുള്ള കമ്പനികൾക്ക് ഇന്ത്യയിലെ വിപണി തുറന്നുകൊടുക്കാൻ, ഇന്ത്യൻ ജനതയുടെ സുരക്ഷാ ആശങ്കകൾ ചർച്ചയിൽ നിന്ന് മാറ്റിവെച്ചിരിക്കുന്നു. ഊർജ്ജസുരക്ഷ എന്ന വാക്ക് ആവർത്തിച്ച് ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും, യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇത് ഒരു നയപരമായ കീഴടങ്ങലാണ്. സ്വന്തം നിയമസംവിധാനം വിദേശ കോർപ്പറേറ്റുകളുടെ സൗകര്യത്തിന് അനുസരിച്ച് മാറ്റുന്ന ഒരു രാഷ്ട്രത്തിന്റെ ആത്മവിശ്വാസക്കുറവ് ഇതിലൂടെ വെളിപ്പെടുന്നു.
ഇതിലെ ഏറ്റവും ഗുരുതരമായ രാഷ്ട്രീയ വൈരുദ്ധ്യം, 2010-ൽ ഇതേ നിയമസംരക്ഷണങ്ങൾക്കായി വാദിച്ചിരുന്ന രാഷ്ട്രീയ ശക്തികൾ തന്നെയാണ് ഇന്ന് അവ നീക്കം ചെയ്യുന്നത് എന്നതാണ്. അന്ന് “ജനങ്ങളുടെ ജീവൻ വിൽക്കാനാവില്ല” എന്ന നിലപാട് സ്വീകരിച്ചവർ, ഇന്ന് “നിക്ഷേപ സൗഹൃദം” എന്ന വാക്കിന് കീഴിൽ അതേ ജീവൻ അപകടത്തിലാക്കാൻ തയ്യാറാകുന്നു. ഇത് വെറും നയമാറ്റമല്ല; രാഷ്ട്രീയ നൈതികതയുടെ തകർച്ചയാണ്.
SHANTI ബിൽ, ആണവ ഊർജ്ജത്തെ ഒരു പൊതുസുരക്ഷാ വിഷയമായി കാണുന്നതിന് പകരം, ഒരു സാമ്പത്തിക ഉൽപ്പന്നമായി പുനർവ്യാഖ്യാനിക്കുന്നു. എന്നാൽ ആണവ ഊർജ്ജം സാധാരണ വൈദ്യുതി ഉൽപ്പാദന സാങ്കേതികവിദ്യയല്ല. ഒരു ചെറിയ പിഴവ് പോലും തലമുറകളെ ബാധിക്കുന്ന ദുരന്തമായി മാറാൻ കഴിവുള്ള മേഖലയാണ് ഇത്. അത്തരം മേഖലയെ സ്വകാര്യ ലാഭതർക്കത്തിന് വിട്ടുകൊടുക്കുന്നത്, ഭരണകൂടത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്വം മൂലധനത്തിന് കൈമാറുന്ന നടപടിയാണ്. ഇത് ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന ധാരണകളോട് തന്നെ വിരുദ്ധമാണ്.
ഇന്ത്യയുടെ ഭരണഘടന, ജീവിക്കാൻ അവകാശം ഉറപ്പുനൽകുന്ന രാജ്യമാണ്. ആ അവകാശം സംരക്ഷിക്കേണ്ടത് നിയമനിർമ്മാണ സഭയുടെ കടമയാണ്. SHANTI ബിൽ ആ കടമ ഉപേക്ഷിക്കുന്ന രേഖയായി ചരിത്രത്തിൽ രേഖപ്പെടുത്തപ്പെടും. ആണവ അപകടം ഒരിക്കൽ സംഭവിച്ചാൽ, അതിന്റെ നിയമപരമായ ഉത്തരവാദിത്വം ആരുടേതാണ് എന്ന ചോദ്യത്തിന് വ്യക്തമായ മറുപടി നൽകാൻ കഴിയാത്ത ഒരു നിയമം, ജനങ്ങളുടെ പക്ഷത്തുള്ള നിയമമാകാനാവില്ല. അത് കോർപ്പറേറ്റുകളുടെ ഇൻഷുറൻസ് കവചം മാത്രമാണ്.
ഇത് ഊർജ്ജ നയത്തിന്റെ വിഷയമല്ല; ഇത് ഭരണകൂടവും പൗരനും തമ്മിലുള്ള സാമൂഹിക കരാറിന്റെ വിഷയമാണ്. ആ കരാർ ലംഘിക്കപ്പെടുമ്പോൾ, നിയമത്തിന്റെ ഭാഷ എത്ര മനോഹരമായാലും, അതിന്റെ ഉള്ളടക്കം അപകടകരമായിരിക്കും.
SHANTI ബിൽ മുന്നോട്ടുവയ്ക്കുന്ന സ്വകാര്യവത്കരണ തത്വത്തിന്റെ ഏറ്റവും അപകടകരമായ വശം, ആണവ ഊർജ്ജത്തെ ഒരു സാധാരണ ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചർ മേഖലയായി കാണാനുള്ള ശ്രമമാണ്. റോഡ്, തുറമുഖം, ടെലികോം, വൈദ്യുതി വിതരണ ശൃംഖലകൾ എന്നിവ സ്വകാര്യവത്കരിച്ചപ്പോൾ ഉണ്ടായ സാമൂഹ്യ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ പോലും ഇന്ത്യ ഇതുവരെ പൂർണമായി വിലയിരുത്തിയിട്ടില്ല. അപ്പോഴാണ് അതിലുമെത്രയോ കൂടുതൽ അപകടസാധ്യതകളുള്ള ആണവ മേഖലയെ സ്വകാര്യ മൂലധനത്തിന്റെ പരീക്ഷണശാലയാക്കാൻ സർക്കാർ തയ്യാറാകുന്നത്. ആണവ നിലയങ്ങൾ ഒരു പ്രദേശത്ത് സ്ഥാപിക്കുമ്പോൾ, അത് അവിടുത്തെ ഭൂമിയുടെ ഉപയോഗം, ജലസ്രോതസ്സുകളുടെ സുരക്ഷ, കൃഷിയുടെ ഭാവി, മനുഷ്യാരോഗ്യം, കുടിയേറ്റം, സാമൂഹ്യ ഘടന — എല്ലാം മാറ്റിമറിക്കുന്ന ഇടപെടലാണ്. സ്വകാര്യ കമ്പനികൾക്ക് ഈ ദീർഘകാല സാമൂഹ്യ ചെലവുകളോട് ഒരു നൈതിക ബാധ്യതയുമില്ല. അവരുടെ കണക്കുകൂട്ടൽ ലാഭ–നഷ്ട ബാലൻസ് ഷീറ്റിലാണ് അവസാനിക്കുന്നത്.
ആണവ അപകടങ്ങളുടെ ചരിത്രം പരിശോധിച്ചാൽ, “സുരക്ഷിത ആണവം” എന്ന പ്രയോഗം തന്നെ എത്രമാത്രം മിഥ്യയാണെന്ന് മനസ്സിലാകും. ചെർണോബിൽ ഒരു സോവിയറ്റ് ഭരണകൂടത്തിന്റെ അശ്രദ്ധയുടെ ഫലമായിരുന്നു എന്ന് വർഷങ്ങളോളം പറഞ്ഞു. ഫുകുഷിമ ഒരു സുനാമിയുടെ “അപൂർവമായ പ്രകൃതിദുരന്തം” എന്ന പേരിൽ വിശദീകരിക്കപ്പെട്ടു. എന്നാൽ ഈ വിശദീകരണങ്ങൾക്കൊന്നും ആ അപകടങ്ങൾ അനുഭവിച്ച ജനങ്ങൾക്ക് ഒരു ആശ്വാസവുമുണ്ടാക്കിയില്ല. തലമുറകളോളം കാൻസർ, ജനന വൈകല്യങ്ങൾ, മാനസികാഘാതങ്ങൾ, ഭൂമി നഷ്ടം, ജീവിതോപാധികളുടെ തകർച്ച — ഇതെല്ലാം തന്നെയാണ് ആണവ അപകടങ്ങളുടെ യഥാർത്ഥ വില. SHANTI ബിൽ ഈ വിലയെക്കുറിച്ച് മൗനം പാലിക്കുന്നു. അപകടത്തിന്റെ സാധ്യത കുറവാണെന്ന വാദം ആവർത്തിക്കപ്പെടുമ്പോഴും, അപകടം സംഭവിച്ചാൽ അതിന്റെ ഭാരം ആരാണ് വഹിക്കേണ്ടത് എന്ന ചോദ്യത്തിന് നിയമം വ്യക്തമായ മറുപടി നൽകുന്നില്ല.
ഇൻഷുറൻസ് എന്ന ആശയം പലപ്പോഴും ഈ ചർച്ചയിൽ മുന്നോട്ടുവയ്ക്കപ്പെടുന്നു. എന്നാൽ ആണവ അപകടങ്ങളുടെ ഇൻഷുറൻസ് കവറേജ് എന്നത് ലോകത്ത് തന്നെ ഏറ്റവും സങ്കീർണ്ണവും പരിമിതവുമായ സംവിധാനമാണ്. ഒരു വലിയ ആണവ അപകടത്തിന്റെ സാമ്പത്തിക നഷ്ടം കണക്കാക്കാൻ പോലും കഴിയാത്തത്ര വലുതാണ്. അതിനാൽ തന്നെ, സ്വകാര്യ ഇൻഷുറൻസ് കമ്പനികൾ ഇത്തരം റിസ്കുകൾ ഏറ്റെടുക്കാൻ തയ്യാറാകാറില്ല. ഒടുവിൽ സംഭവിക്കുന്നത്, സർക്കാർ തന്നെ “last insurer” ആയി മാറുന്നതാണ്. അപ്പോൾ സ്വകാര്യ കമ്പനികൾ ലാഭം കൈപ്പറ്റുകയും, അപകടത്തിന്റെ ചെലവ് നികുതിദായകരുടെ മേൽ ചുമത്തപ്പെടുകയും ചെയ്യും. SHANTI ബിൽ ഈ യാഥാർത്ഥ്യം തുറന്നുപറയുന്നില്ല. എന്നാൽ അതിന്റെ ലജ്ജികൽ അവസാനം ഇതുതന്നെയാണ്.
ഇവിടെ ഒരു ഭരണഘടനാപരമായ ചോദ്യവും ഉയരുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ ഭരണഘടന ജീവിക്കാൻ അവകാശം ഉറപ്പുനൽകുന്ന ഒരു രേഖയാണ്. പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണം, പൊതുജനാരോഗ്യം, സുരക്ഷ — ഇവയെല്ലാം ആ അവകാശത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്. ഒരു നിയമം ആ അവകാശത്തെ അപകടത്തിലാക്കുമ്പോൾ, അത് ഭരണഘടനയുടെ ആത്മാവിനോട് വിരുദ്ധമാകുന്നു. 2010-ലെ നിയമം, അതിന്റെ എല്ലാ പരിമിതികളോടെയും, ഈ ഭരണഘടനാപരമായ ആശങ്കയെ പരിഗണിച്ചിരുന്നു. SHANTI ബിൽ ആ പരിഗണന തന്നെ ഉപേക്ഷിക്കുന്നു. ജനങ്ങൾക്ക് കോടതിയെ സമീപിക്കാനുള്ള വഴികൾ ചുരുക്കുകയും, ഉത്തരവാദിത്വത്തിന്റെ ശൃംഖല മുറിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത്, നിയമത്തിന്റെ ഭരണഘടനാപരമായ സാധുതയെ തന്നെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നു.
ഈ ബില്ലിനെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നവർ ആവർത്തിച്ച് പറയുന്ന മറ്റൊരു വാദം, ഇന്ത്യയ്ക്ക് കൂടുതൽ ആണവ വൈദ്യുതി ആവശ്യമാണ് എന്നതാണ്. ഊർജ്ജ ആവശ്യകത വർധിക്കുന്നു എന്നത് സത്യമാണെങ്കിലും, ആ ആവശ്യകത നിറവേറ്റാനുള്ള ഏകമാർഗം ആണവ സ്വകാര്യവത്കരണമാണെന്ന് പറയുന്നത് തെറ്റായ ഒരു ദ്വന്ദ്വമാണ്. സൗര, കാറ്റ്, വികേന്ദ്രിത ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകൾ, ഊർജ്ജ കാര്യക്ഷമത — ഇവയെല്ലാം അവഗണിച്ചുകൊണ്ട്, ഏറ്റവും അപകടകരമായ വഴിയെയാണ് സർക്കാർ തിരഞ്ഞെടുത്തിരിക്കുന്നത്. അതും, ജനങ്ങളുടെ സുരക്ഷാ അവകാശങ്ങൾ ദുർബലപ്പെടുത്തി.
SHANTI ബിൽ, സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്വത്തെ വിപണിയിലേക്ക് കൈമാറുന്ന ഒരു വലിയ പ്രവണതയുടെ ഭാഗമാണ്. തൊഴിൽ നിയമങ്ങൾ, പരിസ്ഥിതി ചട്ടങ്ങൾ, ഭക്ഷ്യസുരക്ഷ, സാമൂഹ്യ സുരക്ഷ — എല്ലായിടത്തും ഒരേ ലജ്ജികാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. നിയന്ത്രണങ്ങൾ “തടസ്സം” ആയി ചിത്രീകരിക്കപ്പെടുന്നു; അവകാശങ്ങൾ “ചെലവ്” ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈ സമീപനം ഒടുവിൽ ഒരു അപകടകരമായ സാമൂഹിക അവസ്ഥയിലേക്കാണ് നയിക്കുന്നത്, അവിടെ നിയമം ജനങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനുള്ള ഉപകരണമല്ല, മറിച്ച് മൂലധനത്തെ സംരക്ഷിക്കുന്ന കവചമായി മാറുന്നു.
ഒരു ആണവ അപകടം സംഭവിച്ചാൽ, അതിന്റെ ആഘാതം ഒരു സർക്കാരിന്റെ കാലാവധിക്കുള്ളിൽ ഒതുങ്ങുന്നതല്ല. അത് പതിറ്റാണ്ടുകളോളം നിലനിൽക്കും. എന്നാൽ രാഷ്ട്രീയ തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നത് ഹ്രസ്വകാല രാഷ്ട്രീയ–സാമ്പത്തിക നേട്ടങ്ങളുടെ കണക്കിലാണ്. SHANTI ബിൽ ഈ ഹ്രസ്വകാല ചിന്തയുടെ ഉത്തമ ഉദാഹരണമാണ്. ഇന്ന് നിക്ഷേപം ആകർഷിക്കാൻ എടുത്ത ഒരു തീരുമാനം, നാളെയുടെ ദുരന്തമായി മാറിയാൽ, അതിന്റെ ഉത്തരവാദിത്വം ഏറ്റെടുക്കാൻ ആരുണ്ടാകും എന്ന ചോദ്യം ഈ നിയമം ഉത്തരം പറയുന്നില്ല.
ഇന്ത്യയുടെ ആണവ നയം ഒരുകാലത്ത്, കുറഞ്ഞപക്ഷം ഔപചാരികമായെങ്കിലും, പൊതുജനസുരക്ഷയെ മുൻനിർത്തിയുള്ളതായിരുന്നു. SHANTI ബിൽ ആ പാരമ്പര്യത്തെ പൂർണമായും ഉപേക്ഷിക്കുന്ന രേഖയാണ്. ഇത് ഒരു നിയമത്തിന്റെ മാറ്റമല്ല; ഇത് ഒരു രാഷ്ട്രത്തിന്റെ മൂല്യപ്രഖ്യാപനമാണ്. ആ പ്രഖ്യാപനം വ്യക്തമാണ്: ലാഭത്തിന് മുൻപിൽ സുരക്ഷ രണ്ടാമതാണ്.
ഇത് നിശ്ശബ്ദമായി കടന്നുപോകുന്ന ഒരു നിയമമാകരുത്. കാരണം, ഇതിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ നിശ്ശബ്ദമായിരിക്കില്ല.
SHANTI ബിൽ ഉയർത്തുന്ന ഏറ്റവും ഗൗരവമുള്ള ചോദ്യങ്ങളിൽ ഒന്ന്, ജനാധിപത്യ ഉത്തരവാദിത്വം എന്ന ആശയം തന്നെ എത്രത്തോളം ശൂന്യമാക്കപ്പെടുന്നു എന്നതാണ്. ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിൽ, അപകടസാധ്യതയുള്ള നയങ്ങൾ രൂപപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, സർക്കാർ പൊതുജനങ്ങളോട് വിശദീകരണം നൽകേണ്ടതുണ്ട്, സംശയങ്ങൾ കേൾക്കേണ്ടതുണ്ട്, നിയമപരമായ സുരക്ഷാ വലകൾ ഉറപ്പാക്കേണ്ടതുണ്ട്. എന്നാൽ SHANTI ബിൽ അവതരിപ്പിച്ച രീതി, ആണവ നയം ഒരു സാങ്കേതിക–ബ്യൂറോക്രാറ്റിക് വിഷയമാക്കി ചുരുക്കുകയും, അതിന്റെ സാമൂഹിക–രാഷ്ട്രീയ പ്രത്യാഘാതങ്ങളെ ചർച്ചയുടെ പുറത്താക്കുകയും ചെയ്യുന്നതാണ്. പാർലമെന്ററി ചർച്ച പോലും, ഊർജ്ജ കണക്കുകളും നിക്ഷേപ സാധ്യതകളും ചുറ്റിപ്പറ്റി ഒതുങ്ങുമ്പോൾ, ജനങ്ങളുടെ ജീവൻ, ആരോഗ്യവും ഭൂമിയും വെള്ളവും എന്ന വിഷയങ്ങൾ പാർശ്വവത്കരിക്കപ്പെടുന്നു. ഇത് ജനാധിപത്യ സംവാദത്തിന്റെ തകർച്ചയുടെ ലക്ഷണമാണ്.
ആണവ നയം ഒരിക്കലും ഒരു രാജ്യത്തിന്റെ ആഭ്യന്തര കാര്യമാത്രമല്ല. അന്താരാഷ്ട്ര നിയമങ്ങളും കരാറുകളും, ആണവ അപകടങ്ങളിൽ ഉത്തരവാദിത്വം എങ്ങനെ കൈകാര്യം ചെയ്യണം എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ചില അടിസ്ഥാന തത്വങ്ങൾ മുന്നോട്ടുവയ്ക്കുന്നു. എന്നാൽ അവയിൽ പലതും, വിതരണക്കാരെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിലാണ് ഊന്നൽ നൽകുന്നത്. ഇന്ത്യ 2010-ൽ സ്വീകരിച്ച നിലപാട്, ഈ അന്താരാഷ്ട്ര പ്രവണതകളോട് ഒരു വിമർശനമായിരുന്നു. “വികസനशील രാജ്യങ്ങളിൽ, ദുരന്തങ്ങളുടെ ആഘാതം കൂടുതൽ കഠിനമാണ്; അതിനാൽ ഉത്തരവാദിത്വ നിയമങ്ങൾ കൂടുതൽ ശക്തമായിരിക്കണം” എന്ന നിലപാട്. SHANTI ബിൽ ആ നിലപാട് ഉപേക്ഷിക്കുന്നതോടെ, ഇന്ത്യയും ആഗോള മൂലധനത്തിന്റെ പൊതുവായ ലൈനിൽ ചേർന്ന് നിൽക്കുകയാണ്. ഇത് ഒരു നയപരമായ സ്വാതന്ത്ര്യനഷ്ടം കൂടിയാണ്.
ആണവ അപകടങ്ങളുടെ സാമൂഹിക ആഘാതം കണക്കാക്കുമ്പോൾ, സാമ്പത്തിക നഷ്ടം മാത്രമല്ല പ്രധാനമായത്. ഒരു പ്രദേശം “ആണവ ബാധിതം” എന്ന മുദ്രയോടെ അടയാളപ്പെടുത്തപ്പെടുമ്പോൾ, അവിടുത്തെ സാമൂഹിക ജീവിതം തന്നെ തകരാറിലാകുന്നു. ഭൂമിയുടെ മൂല്യം ഇടിയും, കൃഷിയും മത്സ്യബന്ധനവും പോലുള്ള ജീവിതോപാധികൾ നശിക്കും, ആളുകൾ കുടിയേറാൻ നിർബന്ധിതരാകും. ഈ കുടിയേറ്റം സാമ്പത്തികമായി മാത്രമല്ല, സാംസ്കാരികമായും മാനസികമായും വലിയ നഷ്ടമാണ്. തലമുറകളായി ഒരു പ്രദേശത്ത് ജീവിച്ച സമൂഹങ്ങൾ പിളർന്നുപോകുന്നു. SHANTI ബിൽ ഈ സാമൂഹിക നഷ്ടങ്ങളെ “externalities” ആയി കാണുന്നു, അതായത് നയനിർമ്മാണത്തിന്റെ പരിഗണനയിൽ പോലും ഉൾപ്പെടാത്ത ഘടകങ്ങളായി.
ഇവിടെ ഒരു മൗലികമായ രാഷ്ട്രീയ ചോദ്യമുണ്ട്: ഒരു അപകടം സംഭവിക്കുമ്പോൾ, അതിന്റെ ഇരകളോട് രാഷ്ട്രം എന്ത് നിലപാടാണ് സ്വീകരിക്കുന്നത്? അവരെ നിയമത്തിന്റെ സംരക്ഷണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുത്തുമോ, അതോ “അനിവാര്യമായ ത്യാഗം” എന്ന ഭാഷയിൽ അവഗണിക്കുമോ? ഇന്ത്യയുടെ വികസനചരിത്രത്തിൽ, ഇത്തരം “ത്യാഗമേഖലകൾ” സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട് — അണക്കെട്ടുകൾ, ഖനനം, വ്യവസായ മേഖലകൾ. ആ ചരിത്രം പഠിപ്പിക്കുന്നത്, ത്യാഗം ഒരിക്കലും സമമായി വിതരണം ചെയ്യപ്പെടുന്നില്ല എന്നതാണ്. അത് എല്ലായ്പ്പോഴും ദുർബലരുടേയും അതിരുകളിലേക്കു തള്ളപ്പെട്ടവരുടേയും ചുമലിലാണ് വീഴുന്നത്. ആണവ അപകടത്തിന്റെ കാര്യത്തിലും വ്യത്യാസമുണ്ടാകില്ല. SHANTI ബിൽ ഈ അസമത്വത്തെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നില്ല; മറിച്ച് അതിനെ നിയമപരമായി സാധൂകരിക്കുന്നു.
ഈ നിയമത്തിന്റെ പിന്തുണക്കാർ പറയുന്ന മറ്റൊരു വാദം, ആണവ സാങ്കേതികവിദ്യയിൽ സ്വകാര്യ മേഖലയുടെ പങ്കാളിത്തം നവീകരണവും കാര്യക്ഷമതയും വർധിപ്പിക്കുമെന്നതാണ്. എന്നാൽ സ്വകാര്യ മേഖലയുടെ കാര്യക്ഷമത എന്ന വാദം, അപകടസാധ്യതയുള്ള മേഖലകളിൽ പലപ്പോഴും മറിച്ചുള്ള ഫലങ്ങളാണ് ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുള്ളത്. ചെലവ് കുറയ്ക്കാനുള്ള സമ്മർദ്ദം സുരക്ഷാ മാനദണ്ഡങ്ങളിൽ ഇളവുകൾക്ക് വഴിവെക്കും. പരിപാലനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കൽ, ഔട്ട്സോഴ്സിംഗ്, കരാർ തൊഴിലാളികൾ — ഇവയെല്ലാം സുരക്ഷാ അപകടങ്ങൾ വർധിപ്പിക്കുന്ന ഘടകങ്ങളാണ്. ആണവ മേഖലയിൽ ഇത്തരം പ്രവണതകൾ എന്ത് ഫലമാണ് ഉണ്ടാക്കുക എന്നത് ചിന്തിച്ചാൽ തന്നെ ഭീതിയുണ്ടാകും. SHANTI ബിൽ ഈ ചോദ്യങ്ങൾക്കൊന്നും മറുപടി നൽകുന്നില്ല.
നിയമത്തിന്റെ ഭാഷയിൽ, “ദേശീയ താത്പര്യം” എന്ന വാക്ക് ആവർത്തിച്ച് ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു. എന്നാൽ ദേശീയ താത്പര്യം എന്നത് ആരുടെ താത്പര്യമാണെന്ന് ചോദിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ബഹുരാഷ്ട്ര കമ്പനികളുടെ വിപണി പ്രവേശനമോ, അതോ സാധാരണ പൗരന്റെ സുരക്ഷയോ? ഈ ബിൽ വായിക്കുമ്പോൾ, ആ ചോദ്യത്തിനുള്ള ഉത്തരം വ്യക്തമാണ്. ദേശീയ താത്പര്യം എന്ന വാക്ക്, കോർപ്പറേറ്റ് താത്പര്യങ്ങളെ പൊതുജന താത്പര്യമായി അവതരിപ്പിക്കുന്ന ഒരു രാഷ്ട്രീയ ഉപകരണമായി മാറുന്നു.
SHANTI ബിൽ ഇന്ത്യയുടെ ആണവ നയത്തെ ഒരു തിരിച്ചുപോകൽ വഴിയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. 2010-ലെ നിയമം, അതിന്റെ പരിമിതികളോടെയും, ഒരു നൈതിക അതിരുവരമ്പ് വരച്ചിരുന്നു. “ഇവിടെവരെ മാത്രമേ വിപണി വരാൻ പാടുള്ളൂ; മനുഷ്യജീവിതത്തിന്റെ വിലക്കൽ ഇതിന് അപ്പുറമാണ്” എന്ന ഒരു രേഖ. 2025-ലെ ബിൽ ആ രേഖ മായ്ക്കുന്നു. ആ മായ്ച്ചുകളയലിന്റെ ദീർഘകാല വില, ഇന്നത്തെ രാഷ്ട്രീയ നേതൃത്വം കൊടുക്കേണ്ടിവരില്ല; അത് നൽകേണ്ടിവരുക നാളെയുടെ ഇന്ത്യയായിരിക്കും.
ഇത് ഒരു നയപരമായ തെറ്റല്ല മാത്രം; ഇത് ഒരു തലമുറാപരമായ അനീതിയാണ്. നിയമങ്ങൾ തലമുറകളുടെ ഇടയിൽ ഉണ്ടാക്കുന്ന കരാറുകളാണ്. SHANTI ബിൽ, വരാനിരിക്കുന്ന തലമുറകളോട് പറയുന്നത് ഇതാണ്: അപകടത്തിന്റെ അവകാശം നിങ്ങൾക്കാണ്, ലാഭത്തിന്റെ അവകാശം മറ്റുള്ളവർക്കാണ്.
SHANTI ബിൽ നിയമമായി മാറിയാൽ, ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ പങ്ക് അടിസ്ഥാനപരമായി മാറും. ഇതുവരെ ആണവ മേഖലയിലെ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ സ്ഥാനം നിയന്ത്രകനും ഉത്തരവാദിയുമായിരുന്നു എങ്കിൽ, ഇനി അത് അപകടം സംഭവിച്ച ശേഷം ഇടപെടുന്ന ഒരു “last resort” സംവിധാനമായി ചുരുങ്ങും. സ്വകാര്യ കമ്പനികൾക്ക് പ്രവർത്തനസ്വാതന്ത്ര്യം, ലാഭം, വിപണി പ്രവേശനം — എല്ലാം ഉറപ്പാക്കുന്ന നിയമം, ദുരന്തം സംഭവിച്ചാൽ ഉത്തരവാദിത്വം ഏറ്റെടുക്കേണ്ടത് സർക്കാർ തന്നെയായിരിക്കും എന്ന യാഥാർത്ഥ്യം മറച്ചുവയ്ക്കുന്നു. ഇതൊരു പുതിയ മാതൃകയല്ല; ഇന്ത്യയിലെ പല സ്വകാര്യവത്കരണ അനുഭവങ്ങളിലും ഇതുതന്നെയാണ് സംഭവിച്ചത്. ബാങ്കുകൾ തകർന്നാൽ സർക്കാർ രക്ഷിക്കും, ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചർ പദ്ധതികൾ പരാജയപ്പെട്ടാൽ പൊതുപണം ഉപയോഗിച്ച് പുനരുദ്ധരിക്കും, പരിസ്ഥിതി നാശം സംഭവിച്ചാൽ ജനങ്ങൾ തന്നെ വില നൽകും. SHANTI ബിൽ ഈ അപകടകരമായ മാതൃകയെ ആണവ മേഖലയിലേക്കും വ്യാപിപ്പിക്കുന്നു.
ആണവ അപകടത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ, “last resort” എന്ന ആശയം തന്നെ മതിയാകാത്തതാണ്. കാരണം, അത്തരം അപകടങ്ങൾക്കുള്ള പരിഹാരം ഒരിക്കലും പൂർണമാകില്ല. നഷ്ടപരിഹാരം നൽകിയാലും, ജീവിതം തിരികെ നൽകാനാവില്ല. ഭൂമി ശുദ്ധീകരിച്ചാലും, ഭയം ഇല്ലാതാക്കാനാവില്ല. ഒരു പ്രദേശത്തെ “ആണവ ബാധിതം” എന്ന മുദ്രയിൽ നിന്ന് മോചിപ്പിക്കാൻ നിയമം കൊണ്ടുവരാൻ കഴിയില്ല. SHANTI ബിൽ ഈ അസാധ്യതയെ അംഗീകരിക്കുന്നില്ല; മറിച്ച് സാമ്പത്തിക കണക്കുകളുടെ ഭാഷയിൽ ആണവ അപകടത്തെ കൈകാര്യം ചെയ്യാമെന്ന മിഥ്യാബോധമാണ് അത് സൃഷ്ടിക്കുന്നത്.
ഈ നിയമത്തിന്റെ ദീർഘകാല രാഷ്ട്രീയ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഗൗരവമുള്ളതായിരിക്കും. ജനങ്ങളുടെ സുരക്ഷയെക്കാൾ നിക്ഷേപ സൗഹൃദം പ്രധാനം എന്ന സന്ദേശം, ഭരണകൂടത്തോടുള്ള വിശ്വാസത്തെ തന്നെ ദുർബലപ്പെടുത്തും. ഒരു രാഷ്ട്രം തന്റെ പൗരന്മാരോട് ചെയ്യുന്ന ഏറ്റവും അടിസ്ഥാനപരമായ വാഗ്ദാനം സുരക്ഷയുടേതാണ്. ആ വാഗ്ദാനം നിയമപരമായി തന്നെ ദുർബലപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, വികസനം എന്ന വാക്ക് ശൂന്യമായ മുദ്രാവാക്യമായി മാറും. SHANTI ബിൽ ആ ശൂന്യതയെ ഔദ്യോഗികമാക്കുകയാണ്.
ഇന്ത്യയുടെ ആണവ നയം ഒരുകാലത്ത് ഒരു സ്വതന്ത്ര വികസനപാതയുടെ ചിഹ്നമായിരുന്നു. വിദേശ സമ്മർദ്ദങ്ങൾക്കിടയിലും, സ്വന്തം സാഹചര്യങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് നിയമങ്ങൾ രൂപപ്പെടുത്താനുള്ള ധൈര്യം ഇന്ത്യ കാട്ടിയിരുന്നു. 2010-ലെ സിവിൽ ലൈബിലിറ്റി നിയമം അതിന്റെ ഉദാഹരണമായിരുന്നു. SHANTI ബിൽ ആ പാരമ്പര്യത്തെ അവസാനിപ്പിക്കുന്ന രേഖയാണ്. ഇത് സാങ്കേതിക പുരോഗതിയുടെ രേഖയല്ല; നയപരമായ കീഴടങ്ങലിന്റെ രേഖയാണ്.
ഈ ബില്ലിനെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നവർ ആവർത്തിച്ച് പറയുന്ന “ഭാവിയുടെ ഇന്ത്യ” എന്ന വാക്ക്, ഇവിടെ ഒരു വിരുദ്ധാർത്ഥത്തിലാണ് ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നത്. ഭാവിയുടെ ഇന്ത്യ എന്നത്, അപകടങ്ങളുടെ ചെലവ് ഇന്നത്തെ തീരുമാനങ്ങളിലൂടെ ഭാവി തലമുറകളുടെ മേൽ ചുമത്തുന്ന ഇന്ത്യയാണെങ്കിൽ, അത് പുരോഗതിയല്ല, നീതികേടാണ്. നിയമനിർമ്മാണം ഒരു തലമുറയുടെ സൗകര്യത്തിന് വേണ്ടിയല്ല; പല തലമുറകളുടെയും സുരക്ഷയ്ക്ക് വേണ്ടിയുള്ളതാണ്. SHANTI ബിൽ ആ അടിസ്ഥാന സിദ്ധാന്തം മറക്കുന്നു.
ഈ നിയമം പാസാകുന്ന ദിവസം, ആണവ നിലയങ്ങൾ ഉടൻ അപകടത്തിലാകും എന്നില്ല. എന്നാൽ അതിന്റെ അപകടം അതിലാണ്. ദുരന്തങ്ങൾ ഒരിക്കലും നിയമം പാസാകുന്ന നാളിൽ തന്നെ സംഭവിക്കാറില്ല. അവ സംഭവിക്കുന്നത് വർഷങ്ങൾക്കിപ്പുറമാണ്, രാഷ്ട്രീയ നേതൃത്വം മാറിയ ശേഷം, ചർച്ചകൾ അവസാനിച്ച ശേഷം. അപ്പോഴേക്കും നിയമത്തിന്റെ ഭാഷ മാത്രം ബാക്കി നിൽക്കും. SHANTI ബിൽ ആ ഭാഷയെ ജനങ്ങൾക്ക് വിരുദ്ധമാക്കുന്നു.
ഇന്ത്യയുടെ വികസന ചരിത്രത്തിൽ, ഓരോ വലിയ ദുരന്തത്തിനും ശേഷം ഒരു ചോദ്യം ഉയർന്നിട്ടുണ്ട്: ഇത് ഒഴിവാക്കാനായിരുന്നില്ലേ? SHANTI ബിൽ ആ ചോദ്യം മുൻകൂട്ടി തന്നെ ക്ഷണിക്കുന്ന നിയമമാണ്. കാരണം, ഇത് ഒഴിവാക്കാവുന്ന അപകടങ്ങളെ നിയമപരമായി അംഗീകരിക്കുന്ന രേഖയാണ്. ആണവ ഊർജ്ജം ആവശ്യമാണ് എന്ന വാദം ശരിയായിരിക്കാം; പക്ഷേ അതിന്റെ പേരിൽ ഉത്തരവാദിത്വം ഇല്ലാതാക്കാൻ ഒരുന്യായവുമില്ല. സുരക്ഷയും നീതിയും “തടസ്സങ്ങൾ” അല്ല; അവയാണ് ഒരു രാഷ്ട്രത്തിന്റെ അടിത്തറ.
അവസാനം ചോദ്യം ലളിതമാണ്. ഒരു ആണവ അപകടം സംഭവിച്ചാൽ, നിയമം ആരുടെ പക്ഷത്തായിരിക്കും നിൽക്കുക? SHANTI ബിൽ നൽകുന്ന ഉത്തരം അസ്വസ്ഥമാക്കുന്നതാണ്. അത് ജനങ്ങളുടെ പക്ഷത്തല്ല. അത് മൂലധനത്തിന്റെ പക്ഷത്താണ്. ചരിത്രം അത്തരം നിയമങ്ങളെ ഒരിക്കലും നിഷ്പക്ഷമായി വിലയിരുത്തിയിട്ടില്ല. SHANTI ബിലും അതിൽ നിന്ന് ഒഴിവാകില്ല.
ഇത് ഊർജ്ജ നയത്തിന്റെ രേഖയല്ല.
ഇത് അധികാരവും ഉത്തരവാദിത്വവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം മറിച്ചുവയ്ക്കുന്ന ഒരു രാഷ്ട്രീയ പ്രഖ്യാപനമാണ്.
അത് ഇന്ത്യയുടെ ഭാവിയെ സുരക്ഷിതമാക്കുന്നില്ല; അത് ഭാവിയെ അപകടത്തിലാക്കുകയാണ്.എന്നിരുന്നാലും, ആണവ നിലയങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്ന റേഡിയേഷൻ ഭീഷണിയും, അവശിഷ്ടങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഗുരുതരമായ പ്രശ്നങ്ങളും, വൈദ്യുതി ഉൽപ്പാദനച്ചെലവ് താരതമ്യേന കുറയാത്ത യാഥാർത്ഥ്യവും, ഒരു ആണവ നിലയം സ്ഥാപിക്കുമ്പോൾ പാലിക്കേണ്ട കടുത്ത സുരക്ഷാ മാനദണ്ഡങ്ങളും — ഇവയൊക്കെയാണ് ഇന്ത്യയിൽ ആണവ നിലയങ്ങളുടെ വ്യാപനം സ്വാഭാവികമായും നിയന്ത്രിതമായി നിലനിന്നതിന്റെ പ്രധാന കാരണങ്ങൾ. ഇതൊന്നും രാഷ്ട്രീയ അശ്രദ്ധയുടെ ഫലമല്ല; മറിച്ച്, മനുഷ്യജീവിതത്തിന്റെ മൂല്യം തിരിച്ചറിഞ്ഞുള്ള ഒരു നയപരമായ സൂക്ഷ്മതയാണ്.
ഇന്നത്തെ സാഹചര്യത്തിൽ ഇന്ത്യയുടെ മൊത്തം ഊർജ്ജ ഉൽപ്പാദനത്തിൽ ആണവോർജത്തിന്റെ പങ്ക് മൂന്നു ശതമാനത്തിൽ താഴെ മാത്രമാണ്. സ്ഥാപിത ശേഷി കണക്കിലെടുക്കുമ്പോൾ, രാജ്യത്തെ ആകെ 505 ഗിഗാവാട്ട് ശേഷിയിൽ ഒമ്പത് ഗിഗാവാട്ടിൽ താഴെ മാത്രമാണ് ആണവോർജത്തിന് ഉള്ളത്. ഇതാണ് യാഥാർത്ഥ്യം. എന്നിട്ടും, 2047-ഓടെ രാജ്യത്ത് 2100 ഗിഗാവാട്ട് സ്ഥാപിത ശേഷി ഉണ്ടാകണമെന്ന് ലക്ഷ്യമിടുന്ന കേന്ദ്ര സർക്കാർ, അതിൽ 100 ഗിഗാവാട്ട് ആണവ നിലയങ്ങളിലൂടെ നേടണമെന്ന് പ്രഖ്യാപിക്കുന്നു. അന്നത്തെ ആകെ ഊർജാവശ്യം 700 ഗിഗാവാട്ട് വരുമ്പോൾ, അതിന്റെ പത്ത് ശതമാനം ആണവോർജത്തിലൂടെ നിറവേറ്റണമെന്നാണ് ഈ നയത്തിന്റെ അവകാശവാദം.
ഈ ലക്ഷ്യം കൈവരിക്കാനെന്ന പേരിലാണ് 1962-ലെയും 2010-ലെയും കേന്ദ്ര നിയമങ്ങൾ പൂർണമായും റദ്ദാക്കി ശാന്തി ബിൽ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. പുതിയ നിയമപ്രകാരം, ഏതെങ്കിലും ആണവ അപകടം സംഭവിച്ചാൽ, അതിന്റെ നഷ്ടപരിഹാര ബാധ്യത സ്വകാര്യ കമ്പനികളിലേക്കല്ല, മറിച്ച് ഇന്ത്യൻ പൊതുമേഖലയിലെ ഓപ്പറേറ്റർമാരിലേക്കും നേരിട്ട് ഇന്ത്യാ സർക്കാരിലേക്കുമാണ് മാറ്റിവയ്ക്കപ്പെടുന്നത്. ലാഭം സ്വകാര്യവത്കരിക്കുകയും, അപകടവും ഉത്തരവാദിത്വവും പൊതുവത്കരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഈ ക്രമീകരണം, വികസനത്തിന്റെ പേരിൽ സാധൂകരിക്കപ്പെടുന്ന ഏറ്റവും അപകടകരമായ നയപരമായ തട്ടിപ്പുകളിലൊന്നാണ്.
ഇവിടെ ചോദിക്കേണ്ടത് ഒരു അടിസ്ഥാന ചോദ്യമാണ്: ഇത്രയും വൻ റിസ്ക് സർക്കാർ എന്തിനാണ് ഏറ്റെടുക്കുന്നത്? ആണവോർജത്തിന് പകരം, കൂടുതൽ സുരക്ഷിതവും പരിസ്ഥിതി സൗഹൃദവുമായ റിന്യൂവബിൾ എനർജി മേഖലകളിൽ ശക്തമായ നിക്ഷേപം നടത്തിയിരുന്നുവെങ്കിൽ, അത് ജനങ്ങളുടെ ഊർജാവശ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റുന്നതിലും, പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷിക്കുന്നതിലും, തൊഴിൽ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിലും ഒരുപോലെ ഗുണകരമായേനേ. എന്നാൽ, നിയമങ്ങൾ തിരുത്തി ഉത്തരവാദിത്വം സ്വയം ഏറ്റെടുക്കുകയും, അതിന്റെ ഭാരം ജനങ്ങളുടെ ചുമലിലേക്കു മാറ്റിവയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്ന നടപടികൾക്ക് പിന്നിലെ യഥാർത്ഥ ലക്ഷ്യം, കോർപ്പറേറ്റ് സേവനം മാത്രമാണ്. ജനങ്ങൾക്ക് നേരിട്ട് ലഭിക്കുന്ന ഊർജ്ജ ഗുണങ്ങളെക്കുറിച്ച് പറയാൻ പോലും ഈ നയത്തിന് ഒന്നുമില്ല.
ചുരുക്കത്തിൽ, രാജ്യത്തിന്റെ നിർണ്ണായകമായ ആണവോർജ മേഖലയെ അദാനി ഉൾപ്പെടെയുള്ള കോർപ്പറേറ്റ് ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് കൈമാറുകയും, മറുവശത്ത് സാധാരണ ജനങ്ങളെ ദീർഘകാല അപകടങ്ങളിലേക്ക് തള്ളിവിടുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു ഫാസിസ്റ്റ് കാലഘട്ടത്തിലൂടെയാണ് രാജ്യം കടന്നുപോകുന്നത്. നിയമം, ഇവിടെ ജനങ്ങളുടെ സുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കുന്ന ഉപകരണമല്ല; മറിച്ച്, കോർപ്പറേറ്റ് ലാഭത്തിന് വേണ്ടി ജനങ്ങളെ തന്നെ പണയം വെക്കുന്ന രേഖയായി മാറുന്നു. ഈ യാഥാർത്ഥ്യം തിരിച്ചറിയാതെ ശാന്തി ബിലിനെ വികസനത്തിന്റെ പേരിൽ അംഗീകരിക്കുന്നത്, വരാനിരിക്കുന്ന തലമുറകളോടുള്ള ഗുരുതരമായ ചരിത്രദ്രോഹമായിരിക്കും.